بررسی، تحلیل و رتبه‌بندی سطوح برخورداری محلات بافت فرسوده شهر ارومیه

مقدمه و هدف پژوهش: بافت­های فرسوده شهری پدیده و مساله­ای است که اغلب شهر های کشور با آن مواجه­اند. یکی از راه­کارهای مطمئن و عملی پیشروی برنامه­ریزان شهری برای ساماندهی فضایی مطلوب بافت­های فرسوده شهری، شناخت قابلیت­ها و پتانسیل­های موجود در این بافت­ها به منظور استفادهی بهینه از آن­ها و نیز شناخت نارسایی­های موجود به منظور پرهیز از آنها و برنامه­ریزی جهت کاهش انواع نامطلوبیت­هایی است که از سوی این طیف از خصوصیات بافت های فرسوده بر فضاهای شهری وارد می­شود. در این راستا، هدف اصلی این مقاله محاسبه و بررسی توسعه­یافتگی محلات بافت فرسوده شهر ارومیه با تاکید بر شاخص­های کالبدی، اقتصادی و اجتماعی است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بکارگرفته شده در این پژوهش از نوع کاربردی می­باشد. جامعه آماری پژوهش، محلات بافت فرسوده (ده محله بافت مرکزی) شهر ارومیه بوده و 368 نفر به عنوان حجم­نمونه و با استفاده از مدل کوکران انتخاب شده­اند شاخص­های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی از طریق مشاهدات میدانی و پرسشنامه گردآوری شده و جهت پردازش اطلاعات از نرم افزار SPSS، GIS و مدل تاپسیس استفاده شده است. یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان می­دهد در شاخص کالبدی، محله راهنمایی با شاخص اولویت 9/0 رتبه اول و محله 7 اولر با شاخص اولویت 33/0 رتبه آخر، در شاخص اقتصادی محله 7 اولر با شاخص اولویت 6/0 رتبه اول و محله مفتح با شاخص اولویت 2/0 رتبه آخر و در شاخص اجتماعی محله 7 اولر با شاخص اجتماعی 8/0 رتبه اول و محله مفتح با شاخص اجتماعی 1/0 رتبه آخر معرفی شدند. نتایج بدست آمده از شاخص­های تلفیقی بیانگر آن است که محله دوشابچی­خانه با شاخص اولویت 81/0 رتبه اول و محله مفتح با شاخص اولویت 11/0 رتبه آخر را کسب کرده­اند. نتیجه ­گیری: برابر تحلیل صورت گرفته با استفاده از نرم­افزار SPSS محلات بافت فرسوده ارومیه در سه سطح برخوردار، نیمه برخوردار و فروبرخوردار (محروم) رتبه بندی شدند. نتایج نشان می­دهد که محلة مفتح در پایین­ترین سطح برخورداری جای گرفته و اولین اولویت توسعه را به خود اختصاص داده است. دومین سطح شامل محلات مهدی­القدم و دادگستری است و سطح دوم توسعه محلات را در بر می­گیرد، سطح یک، محلات دوشابچی­خانه، 7 اولر، شورشورا، راهنمایی، دره­چایی، کومورچوخانه و ارم را در بر می­گیرد که آخرین اولویت توسعه را در بر دارد.